"Σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο" Ισίδωρος Ζουργός

Στο έργο του Ζουργού μεταφερόμαστε στον 17ο αιώνα, και παρακολουθούμε σκηνές, αποσπάσματα δηλαδή από τη ζωή ενός χαρισματικού παιδιού και κρυπτοεβραίου, του Ματίας, που θα πορευτεί και θα διασχίσει τη χριστιανική επικράτεια της εποχής του για να ανακαλύψει τον εαυτό του μέσα από τη γέννηση του ορθού λόγου. Είναι ένα οδοιπορικό αυτογνωσίας του ανθρώπου, όχι μόνο του Ματίας, αλλά του ανθρώπου σε μια νέα εποχή, του νέου ανθρώπου, σε μια εκρηκτική εποχή, μια εποχή τόσο μακρινή, αλλά και τόσο κοντινή με τη δική μας.

Η αρχή του μυθιστορήματος μας παρουσιάζει έναν ηλικιωμένο μοναχό τον Ιωαννίκιο. Είναι ο Ματίας στα γεράματά του κλεισμένος σε μοναστήρι, πράγμα που δηλώνει ότι ο αναγνώστης γνωρίζει ήδη από την αρχή του έργου την κατάληξη της ζωής του. Με μία αναδρομή μεταφερόμαστε στο παρελθόν το 1656 στην πόλη Βασιλεία και από κει και πέρα διαδραματίζεται η ζωή του για να καταλήξει στο Άγιον Όρος, όπου και θα πεθάνει. 

17ος αιώνας: Η εποχή στην οποία διαδραματίζεται το έργο συνδυάζει δύο κόσμους διαφορετικούς: α) ένας νέος κόσμος που γεννιέται, που σημαίνει πρόοδος στην επιστήμη και την τέχνη, είναι η εποχή του ορθού λόγου…β) ο παλιός κόσμος που αρνείται ακόμα να πεθάνει, είναι ο κόσμος του σκοταδισμού, των θρησκευτικών ιδεοληψιών, των δεισιδαιμονιών, ένας κόσμος με μεσσιανικές προσδοκίες, όπως του Σαμπετάι Σεβί (1666 μ.Χ.)

ΜΑΤΙΑΣ: Ο Ματίας είναι αρχικά ένας χαρακτήρας- σύμβολο, ένα γνήσιο τέκνο αυτής της αντιπαλότητας. Δύο επομένως είναι οι πατέρες του: α) ο Τομπίας, ο θετός του πατέρας, που οραματίζεται το νεαρό Ματία ως εκλεκτό του επερχόμενου Μεσσία, είναι ο παλιός κόσμος, β) ο Ισαάκ, ο πραγματικός του πατέρας, που θα ήθελε τον Ματίας έναν μεγάλο επιστήμονα, είναι η νέα εποχή. Και ανάμεσα σ΄ αυτά τα δύο άκρα, για να επικαλεστώ και την αριστοτελική μεσότητα, στέκεται ο Ματίας: από ένα θεοκρατικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και δέχεται τα πρώτα του ερεθίσματα εξελίσσεται και γίνεται ένας εξέχων γιατρός για να καταλήξει στο τέλος σ΄ ένα μοναστήρι. Ο Ματίας επιτυγχάνει στο τέλος τη σύζευξη των δύο άκρων, ούτε μόνο επιστήμη, ούτε μόνο πίστη. Γιατί και η επιστήμη έχει ανάγκη την πίστη.