Η εφεύρεση του Μορέλ- Κασάρες

Tο άγνωστο δαιμονοποιείται. Το ίδιο και το νέο. Το ίδιο και μια εφεύρεση.  Και παύουν να υπάρχουν τα όρια ανάμεσα στην τεχνική δημιουργία και την ηθική αποτίμησή του. Ηθικό εξάλλου είναι μόνο το νόμιμο (sic). Και κατά πόσο άραγε νομιμοποιείται μια νέα δημιουργία μέσα σε ένα κόσμο που ομορφιά του είναι η αναρχία;

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που παλεύει το παλιό με το νέο κινείται και το ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα του Κασάρες με τίτλο "η εφεύρεση του Μορέλ". Σπρωγμένος να το διαβάσω από τα διθυραμβικά σχόλια του Μπόρχες (στον πρόλογο) περίμενα να διαβάσω κάτι αριστουργηματικό, όχι βέβαια ότι απογοητεύτηκα, αλλά δεν ανήκε "και σε μυθοπλασίες συγκρίσιμες με αυτές του Κάφκα".

Το σκηνικό του έργου τοποθετείται σε ένα νησί (τόσο αγαπητό εξάλλου σε έργα αστυνομικού-φανταστικού περιεχομένου). Ο αφηγητής βρήκε καταφύγιο σε αυτό μετά από μια εγκληματική πράξη μάλλον πολιτικής φύσης που έχει διαπράξει. Μέσα από μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση που ενισχύει τον ημερολογιακό χαρακτήρα του έργου πληροφορούμαστε πως στο νησί υπάρχουν και άλλοι επισκέπτες-τουρίστες. Το ξένο στοιχείο έχει εισβάλει στην απομόνωση του ήρωα. 

"Για τη δική μου ασφάλεια πρέπει να αρνηθώ οποιαδήποτε βοήθεια από τον πλησίον μου". Η ψυχολογία του εγκληματία σε μια εύστοχη περιγραφή. "Να μην ελπίζεις τίποτε από τη ζωή, για να μην τη βάζεις σε κίνδυνο. Να περνιέσαι για νεκρός, για να μην πεθάνεις". Ο μηδενισμός του ήρωα όμως ανατρέπεται από τον έρωτα. Λίγο κοινότυπο, αλλά τόσο ισχυρό. Και τότε αποφασίζει να της μιλήσει. Αλλά αυτή δεν ανταποκρίνεται, δεν αποκρίνεται καν. Από εδώ αρχίζει να πλέκεται το μυστήριο. Τι είναι αυτή η γυναίκα; Και τι είναι και οι υπόλοιποι παρείσακτοι; 

Αυτό που με εξιτάρει στην ανάγνωση είναι οι αυθαίρετοι συνδυασμοί και συνειρμοί με σφραγίδα της προσωπικής ματιάς. Πραγματικά, ενώ αμφιβάλλουμε για το εγώ, η σκιά είναι το εσύ. Ο άνθρωπος είναι μια σκιά. Είναι τόσο περίεργο να ζεις σε ένα κόσμο τόσο αλλόκοτο, τόσο μακρινό και να συνειδητοποιείς ότι πραγματικός είναι ο εαυτός σου και ψεύτικοι είναι οι άλλοι. Μόνο που χρειάζεται και μια μηχανή, η μηχανή του Μορέλ, που θα δημιουργεί όλες αυτές τις ψεύτικες εικόνες!