ΒΙΒΛΙΟ - 100 χρόνια Gallimard

Η γαλλικής έμπνευσης, διάκριση του «πνεύματος του οίνου» σε «καλό» (bon) και «μεγάλο» (grand) ισχύει αντίστοιχα και για το «πνεύμα των εκδόσεων». Χωρίς απλουστευτικές διαθέσεις, αλλά με αυστηρά (όχι «εστέτ») κριτήρια, ο περιηγητής μιας «φανταστικής έκθεσης εκδοτικών οίκων» (κάτι ανάλογο, σαν τη «Βιβλιοθήκη» του Μπόρχες ή τις «Βιβλιοθήκες γεμάτες φαντάσματα» του Μπονέ) προσανατολίζεται εξαρχής στα τέσσερα σημεία του εκδοτικού ορίζοντα: 

• τις εκδόσεις Penguin, που επέφεραν πραγματική επανάσταση στον χώρο του βιβλίου,

• τις εκδόσεις Suhrkamp, που στεγάζουν μεταπολεμικά, στα χρώματα του ουράνιου τόξου, σχεδόν όλους τους συγγραφείς και φιλοσόφους, εντός κι εκτός Γερμανίας, 

• τις εκδόσεις Feltrinelli, που ανεδείχθησαν χάρις στο εκδοτικό (και πολιτικό) δαιμόνιο του ιδρυτή τους, ο οποίος στο βιβλιοπωλείο της Ρώμης διατηρούσε μέχρι και φλιπεράκι, 

• και, ασφαλώς, τις εκατονταετείς πλέον, εκδόσεις Gallimard: τον «Μεγάλο Εκδοτικό του Μεγάλου Εθνους».

 Θα μπορούσε βάσιμα να ισχυριστεί κανείς (ακόμα κι ένας μη γαλλόφωνος francophile) ότι στις εκδόσεις Gallimard στεγάζεται όχι απλώς το έργο των σημαντικότερων Γάλλων και ξένων συγγραφέων (από το οποίο δεν απουσιάζουν ούτε οι δικοί μας: Καβάφης, Σεφέρης, Ρίτσος, Ελύτης, Βασιλικός, Καραπάνου κ. ά.), αλλά ό, τι περικλείεται ανάμεσα στο «πνεύμα», το «Geist» και το «esprit», και η ίδια ιστορία των εκδόσεων από μόνη της εκφράζει ένα esprit de corps: του ιδρυτή τους, Γκαστόν Γκαλιμάρ (και των διαδόχων του, Κλοντ και Αντουάν, που πρόσφατα συγκρούστηκε με την Google για την ψηφιοποίηση των βιβλίων), του Αντρέ Ζιντ και του Πολ Κλοντέλ, της συντροφιάς της Νέας Γαλλικής Επιθεώρησης (Nouvelle Revue Francaise, πιο γνωστής με τον λογότυπο nrf), και όλων όσοι πέρασαν όχι μόνο από τα γραφεία του εκδότη και το περίφημο «δωμάτιο του συγγραφέα», το οποίο «θα είναι εξοπλισμένο με σεκρετέρ, τηλέφωνα, αναπαυτικές πολυθρόνες, ένα μπαρ και θα βλέπει στον κήπο», όπως το περιέγραφε ο Γκαστόν Γκαλιμάρ στον Βαλερί Λαρμπό, αλλά και από τα ιστορικά παρισινά cafe, την Brasserie Lipp, στο Boulevard St. -Germain και το Bar Du Pont-Royal, στη Rue de Montalbert.

Οι εκδόσεις θα ξεκινήσουν με την ουτοπία ενός εκδοτικού εγχειρήματος, που φιλοδοξεί να οργανώσει μια «κοινοπραξία χωρίς κερδοσκοπικές διαθέσεις για την έκδοση ωραίων βιβλίων», όπως έγραφε ο Αντρέ Ζιντ στον Πολ Κλοντέλ, αρχές του 1909. Ομως, χάρις στον Γκαστόν Γκαλιμάρ θ’ ανοίξει το σημαντικότερο κεφάλαιο στην ιστορία του γαλλικού, και ευρύτερα ευρωπαϊκού, πνεύματος, ακόμα κι όταν κάποια «επεισόδια» θα ταράξουν ενδιάμεσα την πορεία του εκδοτικού (μ. ά. ο συγκεντρωτισμός του εκδότη, οι διαμάχες μεταξύ Ζιντ και Κλοντέλ, τα σκοτεινά χρόνια της γερμανικής Κατοχής, η πρόσκαιρη αποχώρηση του Σαρτρ), ενώ η «Βιβλιοθήκη της Πλειάδος», όπως και η περίφημη Serie Noire, υπό τη διεύθυνση του Μαρσέλ Ντυαμέλ, αλλά ακόμα και ο «Χάρι Πότερ», θα επιβεβαιώσουν την απόλυτη κυριαρχία των εκδόσεων Γκαλιμάρ.

Μαζί με τα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, μία έκθεση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας και ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε πρόσφατα στο γαλλογερμανικό arte μάς φέρνουν πιο κοντά στην 100ή επέτειο του εκδοτικού «αστερισμού των Πλειάδων».

Bon anniversaire, Gallimard!

Πηγή: Καθημερινή